Testament (zasady sporzązania i forma)

mecenas T.

1. Testament

Informacje ogólne.
Od formy i zasad sporządzenia prawidłowego testamentu, chciałabym zacząć cykl artykułów poświeconych prawu spadkowemu. Cykl ten obejmować będzie wszystkie najważniejsze zagadnienia tej dziedziny prawa i mam nadzieję pozwoli zapoznać się obowiązującą regulacja w sposób przystępny i zrozumiały.

Przechodząc do meritum należy zacząć od zadania pytania czym jest testament. Otóż jest to przede wszystkim jednostronna czynność prawna, mniemająca określonego adresata, wywołująca skutek prawny w chwili śmierci testatora. Na podkreślenie zasługuje fakt, że testament może zawierać oświadczenie woli tylko jednego testatora (nie mogą więc napisać testamentu wspólnego małżonkowie).

Do sporządzenia ważnego testamentu, musi zostać spełnionych kilka podstawowych przesłanek:
- testator musi mieć pełna zdolność do czynności prawnych ( osoby pełnoletnie, które nie zostały ubezwłasnowolnione orzeczeniem sądu),
- oświadczenie woli musi być pozbawione wad takich jak: brak świadomości lub swobody w podjęciu decyzji i wyrażaniu woli, błąd czy groźba.
- zachowana musi zostać forma zastrzeżona przepisami ustawy.

Formy testamentu.
Aby testament był ważny, należy zachować którąś z przewidzianych form. Testamenty ze względu na formę można podzielić na zwykłe i szczególne. Największą rolę wśród testamentów zwykłych, odgrywa testament własnoręczny, którego wymogi formalne są następujące:

- w całości spisany pismem ręcznym (nie może być spisany przez inna osobę, na komputerze, czy maszynie do pisania.
- podpisane przez testatora pod treścią testamentu
- umieszczenie daty (której brak, jednak nie zawsze świadczy o nieważności testamentu)

Inną popularna formą testowania jest testament notarialny. Tutaj wystarczy po prostu udać się do kancelarii notarialnej, gdzie notariusz zadba o to, aby testament był ważny.

Forma testamentu, która jest stosowana dosyć rzadko, to testament alograficzny (administracyjny), będący oświadczeniem woli przed odpowiednim urzędnikiem państwowym w obecności dwóch świadków.

Do sporządzenia testamentu szczególnego, zaistnieć musza następujące przesłanki:
- obawa rychłej śmierci
- niemożność lub znaczna trudność w zachowaniu zwykłej formy

Jedna z możliwości jest wtedy oświadczenie woli w obecności co najmniej 3 świadków, lub jeżeli jest to testament podróżny przed kapitanem lub zastępcą statku, w obecności dwóch świadków.

Odwołanie testamentu
Aż do chwili śmierci testatora, testament może być odwołany w całości lub w części. Można tego dokonać w następujący sposób:
- sporządzenie nowego testamentu z jednoczesnym odwołaniem poprzedniego,
- sporządzenie nowego, bez odwołania poprzedniego –odwołaniu ulęgają wtedy tylko postanowienia, których nie da się pogodzić z treścią nowego testamentu.
- zniszczenie testamentu w zabierze odwołania
- dokonanie zmian, z których wynika wola odwołania testamentu np. przekreślenie z adnotacją „odwołany”.

Źródła: Kodeks Cywilny, Hanna Witczak, Agnieszka Kawałko „Prawo Spadkowe” Warszawa 2006